خطرات رژیم غذایی تک غذایی

خطرات رژیم غذایی تک غذایی   رژیم تك‌ بعدی، عبارت است از مصرف اشكال مختلف یك ماده غذایی خاص در كوتاه‌ مدت و افرادی به كار می‌برند كه می‌خواهند سریعا به كاهش وزن دست یابند، انواع این رژیمها، شامل رژیم مایعات، رژیمهای كم كربوهیدرات یا با پروتئین و چربی بالا هستند یا از مواد غذایی‌ای تشكیل شده‌اند كه كالری منفی ایجاد می‌كنند كه در آنها به جای دریافت كالری از مصرف غذا، كالری بیشتری سوزانده می‌شود. از جمله رژیم مایعات، رژیم با آب ساده، آب سبزیجات و میوه‌جات یا آبگوشت است. به گفته کارشناسان webmed، از رژیمهای تك ‌غذایی می‌توان به رژیم گریپ فروت اشاره كرد. این رژیم 12 روزه به دلیل این كه در آن كالری مورد نیاز روزانه دریافت نمی‌شود، می‌تواند موجب كاهش وزن شود. ضمن این كه در گریپ فروت آنزیمی وجود دارد كه باعث اسهال و در نتیجه كاهش وزن بیشتر می‌شود. این رژیم كاملا ناسالم است، چرا كه می‌تواند باعث از دست رفتن آب بدن و الكترولیت‌ها شود. همچنین از آنجا كه حاوی اسید زیادی است، می‌تواند باعث از بین رفتن مینای دندان، حتی در كوتاه‌مدت شود. در نوع دیگری از رژیم گریپ فروت، صبحانه شامل تخم‌مرغ، ژامبون و نصف گریپ‌فروت است. در این رژیم نیز كمبود كلسیم، ویتامین‌ها و آهن وجود دارد. در رژیم سیب نیز افراد در طول روز این میوه را به عنوان صبحانه، ناهار و شام مصرف می‌كنند. رژیم سیب‌زمینی، یك رژیم هفت روزه دیگر است كه ادعا می‌كند باعث كاهش وزن سریع می‌شود. در این رژیم ظاهرا احساس سیری و رضایت‌بخشی برای رژیم گیرنده وجود دارد، اما این رژیم بجز داشتن فیبر كافی، فاقد تمامی ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری و نیز پروتئین است كه از اجزای مهم تشكیل‌دهنده بدن است.

در این میان رژیم بستنی شكلاتی ممكن است عالی به نظر برسد، اما پس از خوردن چهار كاسه بزرگ بستنی، جاذبه خود را از دست می‌دهد.
رژیم سوپ كلم نیز با داشتن فهرستی از تركیبات از جمله میوه، سبزیجات (بجز سیب‌زمینی)‌ و حتی مقداری گوشت گوساله، به مدت هفت روز، سالم به نظر می‌رسد، اما افراد با پیروی از این رژیم، دچار سرگیجه می‌شوند.
مواد غذایی‌ای كه به عنوان كالری منفی مصرف می‌شود، شامل سبزیجاتی مانند چغندر، بروكلی، كلم سبز، هویج، گل‌ كلم، آسپاراگوس و میوه‌هایی مانند سیب، توت آبی (قره‌قاط)‌ و زغال اخته هستند. این مواد غذایی می‌تواند به عنوان میان‌وعده ایده‌آل باشد، اما رژیم بر پایه آنها نمی‌تواند از نظر تغذیه‌ای كامل باشد.
در نوع دیگری از رژیم كه بر میوه تاكید دارد، رژیم گیرنده در اولین وعده غذایی می‌تواند یك نوع از هر میوه‌ای را مطابق میل خود استفاده كند. در وعده بعدی تنها می‌تواند غذاهای حاوی كربوهیدرات‌ مانند نان‌ها و سبزیجات را مصرف كند و برای وعده سوم می‌تواند یك وعده دیگر كربوهیدرات یا وعده پروتئینی كه شامل گوشت‌ها و لبنیات است، مصرف كند. این رژیم، 35 روزه است و در برخی روزهای آن، رژیم‌ گیرنده، تنها باید یك نوع ماده غذایی مانند انگور یا هندوانه را در برنامه غذایی خود داشته باشد. این رژیم می‌تواند كاهش وزنی حدود 9 كیلوگرم در 35 روز داشته باشد كه با توصیه‌های علمی مبنی بر حدود 6.3 كیلوگرم در ماه مغایرت دارد. ضمن این كه این رژیم به دلیل تاكید مصرف زیاد بر میوه و مجاز نبودن بر مصرف همزمان كربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها كه تركیب آنها در فرآیند هضم غذا و واكنش‌های متقابل آنزیماتیك لازم است، ناقص و از لحاظ ذائقه‌ای نیز نامتناسب است. به طور مثال شما نمی‌توانید پاستا را با سس گوشت یا چیز برگر بخورید.

رژیمهای پركربوهیدرات (عمدتا برنج)، می‌تواند برای افرادی كه مشكل قند خون دارند، مساله‌ساز باشد. خوردن سویای زیاد نیز در این رژیم، بر هورمون‌های زنانه (بخصوص استروژن)‌ تاثیر می‌گذارد، همچنین اثر منفی بر كاركرد تیروئید دارد. از سایر رژیمهای تك‌ بعدی می‌توان به رژیم پنیر، تخم‌مرغ، تن ماهی و... اشاره كرد.

به طور كلی رژیمهای پرپروتئین و پرچربی كه حاوی مقادیر زیادی گوشت و سایر منابع حیوانی است و غذاهای پركربوهیدرات (مانند غلات، حبوبات، میوه‌ها، نان، برنج، سیب‌زمینی و سبزیجات نشاسته‌ای)‌ در آنها محدود است، در طولانی‌مدت باعث مشكلات زیادی برای سلامت می‌شود، چراكه اولا شما مقدار زیادی از وزن خود را به علت از دست دادن آب كم‌ می‌كنید و این مساله می‌تواند باعث احساس خواب‌آلودگی و ضعف شود. ثانیا مواد كتونی كه در جریان خون ساخته می‌شود، می‌تواند باعث بی‌آبی بدن، سردرد، تهوع، بدی تنفس و تجزیه ماهیچه‌ای شود. همچنین كتوز می‌تواند برای افراد دیابتی كشنده باشد و منجر به مرگ جنین در زنان باردار شود. میزان كم كربوهیدرات در این رژیم، تحمل فرد را نسبت به فعالیت‌های فیزیكی كاهش می‌دهد و كاهش مصرف غلات سبوسدار، میوه و سبزیجات، باعث كاهش مواد مغذی مانند ویتامین‌های گروه B، فیبرهای فیتوشیمیایی و فیبر غذایی می‌شود (فیبر ناكافی می‌تواند باعث مسائلی مانند یبوست و دیورتیكولوز شود و خطر انواع سرطان‌ها را افزایش دهد.) همچنین میزان بالای كلسترول و چربی‌های اشباع شده، عوارض جانبی مانند تشكیل رسوب چربی در رگ‌های خونی و بیماری‌های قلبی را در پی دارد و سطح بالای اسید اوریك می‌تواند احتمال افزایش نقرس را زیاد و بر ذخایر كلسیم در استخوان‌ها اثر داشته باشد و نیز به دلیل مشكل از بین بردن مواد زائد حاصل از متابولیسم پروتئین، باعث ایجاد بیماری‌های كبدی یا كلیوی شود.

نوع دیگری از رژیمهای غذایی كه بتازگی مورد توجه قرار گرفته، رژیم براساس گروه خونی است. ادعاهایی مبنی بر این رژیم وجود دارد كه هر نوع خونی، علامت آنتی‌ژنی منحصر به فرد خود را دارد كه به طور منفی به غذاهای خاصی واكنش نشان می‌دهد و اشخاص سطح متفاوتی از اسیدیته معده و آنزیم‌های گوارشی را دارند كه با نوع خون مرتبط است. براساس این تئوری، رژیم غذایی شامل فهرستی از غذاهایی است كه باید خورده یا از آنها اجتناب شود، به طوری كه در گروه خونی O متابولیسم افراد با گوشت‌های بدون چربی، ماكیان و ماهی سازگار است و بهتر است غلات و حبوبات محدود شود، گروه خونی A با رژیمهای سبزیجات و گروه خونی B با لبنیات كم‌چرب و گوشت سازگاری دارد و گروه‌های خونی AB نباید غذاهای دریایی مصرف كنند.
از نظر علمی، هیچ‌گونه شواهدی مبنی بر این كه رژیمهای غذایی باید بر مبنای گروه خونی باشد، وجود ندارد و حذف گروه‌های كامل غذایی ممكن است باعث كمبود مواد مغذی شود.

در برخی رژیمها، تنها یك وعده غذا در روز خورده می‌شود. متخصصان در مورد رژیمهای تك‌ وعده‌ای، بر این عقیده‌اند از آنجا كه واكنش‌های شیمیایی، متابولیسم بدن را هدایت می‌كند و غذایی كه می‌خورید، روند متابولیسم را حفظ می‌كند، هنگامی كه تنها یك وعده غذا در روز خورده می‌شود، ممكن است كلسترول و فشار خون‌تان بالا رود و علاوه بر این، باعث ایجاد گرسنگی در تمام روز شود و میزان هورمون كورتیزول را نیز كاهش دهد. كورتیزول باعث ارسال گلوكز بیشتر به خون در موارد استرس‌زا می‌شود. در طولانی‌مدت، متابولیسم كند می‌تواند تلاش‌های شما را برای كاهش وزن، بی‌حاصل كند.

بررسی‌ها نشان داده رژیمهای گرسنگی یا با كالری بسیار پایین، ممكن است مقاومت به انسولین را ایجاد كند و بیماری دیابت را در افرادی كه سابقه دیابت نداشته‌اند، آشكار كند. همچنین تأثیر رژیمهای نیمه‌ گرسنگی بر دستگاه‌ گوارش و قلب دیده شده، به‌طوری‌كه كاهش ذخایر پروتئین بر كاركردهای دستگاه گوارش ـ اعم از هضم و جذب ـ اثر گذاشته، باعث كاهش ذخایر ازت بدن بخصوص ماهیچه قلب می‌شود و نیز عواقبی مانند افت فشار خون، ایست ناگهانی قلب و سنگ‌های كیسه صفرا را به دنبال دارد.

مهم نیست چه ماده غذایی منفردی استفاده می‌كنید، چراكه هر چه باشد، بزودی خسته‌كننده و ناخوشایند می‌شود. نظر اكثریت بر این است كه كاهش وزن در رژیمهای كم‌كالری، بیشتر بر اثر از دست دادن آب است، نه چربی بعلاوه وزن اضافی به دست آمده در طولانی‌مدت، نمی‌تواند با راه‌حل‌های سریع، كاهش یابد.
کارشناسان livestrong معتقدند هیچ ماده غذایی نمی‌تواند چربی را بسوزاند، برخی مواد غذایی مانند كافئین میزان متابولیك را برای كوتاه‌مدت افزایش می‌دهد، اما برای كاهش وزن قابل توجه نیست. سوزاندن چربی نیاز به زمان دارد و نباید بیش از دو پوند (0.9 كیلوگرم)‌ در هفته باشد.

یك ماده غذایی نمی‌تواند حاوی همه ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر یا پروتئین مورد نیاز بدن باشد و شخص رژیم گیرنده را بزودی با چالش‌های تغذیه‌ای پایین آمدن سیستم ایمنی و نیز مشكلات روحی و ذهنی روبه‌رو می‌كند،‌ در ضمن چنین رژیمهایی می‌تواند منجر به وضعیت YO-YO‌ شود، به طوری كه شخص با برگشت به عادات طبیعی، سریع‌تر دچار اضافه وزن می‌شود. امروزه بیشتر متخصصان تغذیه از تقسیم غذاها به دو دسته خوب و بد اجتناب می‌كنند. دكتر بلاتز می گوید: همه غذاها حتی چیپس و بستنی در صورتی كه در حد اعتدال و با یك رژیم غذایی متنوع مصرف شود،‌ می‌تواند با سلامت سازگار باشد. به یاد داشته باشید تنها راه درست كاهش وزن، داشتن برنامه غذایی متعادل همراه با ورزش است.

منبع: سلامت سیمرغ

شما هم می توانید در مورد این مقاله نظر دهید